1. niedziela po Epifanii
Rz 12,1-2
Tłumaczenie:
1 Błagam więc was, bracia,
przez litości (miłosierdzia) Boga,
[by] przedstawiać ciała wasze [jako] ofiarę żyjącą świętą,
upodobaną Bogu,
[jako] logiczną liturgię waszą (nabożeństwo wasze).
2 I nie zeschematyzujcie-się [z] wiekiem tym,
ale przekształćcie-się odnowieniem ([w] odnowienie) umysłu!
ku temu [byście] badali wy,
czym [jest] wola Boga (co wolą Boga [jest]),
[to co] dobre i upodobane, i doskonałe!
Objaśnienia do tłumaczenia, konteksty znaczeniowe:
-1a: parakaleo – błagam, usilnie proszę, zachęcam, nakłaniam, nalegam; też wzywam, ponaglam, apeluję, pocieszam; to ten sam czasownik i ten sam rdzeń, co w czasowniku i rzeczowniku w 8a! napominanie po polsku kojarzy się bardziej z negacją i groźbą, tu chodzi o pozytywne wezwanie w odpowiedzi i w konsekwencji (por. „więc”) na działanie Boga w Chrystusie
-1b: dia z genetiwem – przez coś, por. też 3b, należy rozumieć instrumentalnie – za pomocą, dzięki czemuś; nie jako wsparcie i ułatwienie, ale jako konieczność warunkującą dalszy ciąg; tu wyrażenie przyimkowe może być odniesione zarówno do „błagam” apostoła, jak i infinitiwu „przedstawiać”; inaczej niż w 3b, gdzie wyraźnie odnosi się do „mówię” apostoła
-1b: rzeczownik oiktirmos, tu w l.mn., oznacza współczucie, litowanie się, żałość, łaskę, dobrodziejstwo; bardzo bliskie znaczeniowo z eleos – tłumaczone jako miłosierdzie; od tego pochodzi Kyrie eleison; obydwa są atrybutami Boga okazującego łaskę wbrew nieposłuszeństwu ludzi – por. np. 2Mojż 34,6n; 5Mojż 4,31; 2Kr 30,9; Neh 9,17nn; Łk 6,36
-1c: czasownik paristemi – dosł. stawiać przed, prezentować coś komuś, dedykować, ofiarować, dostarczyć przed oblicze, przynosić przed, jest terminem technicznym kultu ofiarniczego na określenie czynności składania ofiary; tak samo jak rzeczownik thysia – ofiara, to co składane, przeważnie zwierzę, zabijane i spalane; wraz z participium, a nie przymiotnikiem!, „żyjąca” tworzy więc paradoks; to, co oddzielone i poświęcone dla Boga – hagia – święte, żyje dla Boga, by jemu się podobać, w ciele i w tym życiu; uwaga! pomimo tego samego tłumaczenia jako ciało, cielesny, w Rz soma – por. 12,4 - jako postać doczesnej egzystencji człowieka należy odróżnić od sarks jako sfery grzechu i śmierci przeciwstawionej Duchowi i życiu; por. 6,11-14!! – my jako podobieństwo w śmierci i w zmartwychwstaniu Chrystusa; szczególnie 6,13 – przedstawiać nie grzechowi, ale Bogu; oraz 8,3-13, szczególnie 8, 8.11 - śmierć Chrystusa daje życie w Duchu
-1d: euareston – to określenie czegoś, co się komuś bardzo podoba, w pełni to akceptuje, dostarcza przyjemności i zadowolenia; synonim dobra i doskonałości – por. 2e; 14,18; czasownik areskein w 8,8 15,1-3; człowiek nie ma podobać się sobie, lecz Bogu i bliźnim poprzez czynienie dobra
-1e: tłumaczony jako „duchowy” przymiotnik logikos jest jednak bliższy znaczeniowo temu, co związane z myśleniem, umysłem – por. 2b, racjonalnym, narzucającym się, najwłaściwszym w danych okolicznościach postępowaniem; (w NT jeszcze tylko w 1P 2,2 na określenie mleka niesfałszowanego, bez domieszek, co jest najwłaściwsze dla niemowląt); rzeczownik latreia jest również terminem technicznym na określenie wszystkich czynności związanych z kultem i celebracją religijną; jesteśmy nie tylko tym, co składane w ofierze, ale też składającymi siebie samych; prawdziwe nabożeństwo polega na całkowitym oddaniu się Bogu i czynieniu woli Boga – por. eurasteon w 2e i powtarzające się pojęcie „Boga”
-2a-e: czasownik syschematizomai – dostosowuję się do wzoru, zarysu, schematu – por. rdzeń „schemat”; podporządkowuję się ramom, formie; rzeczowniki schema i morfe – kształt, budowa, zewnętrzna forma, postać – rdzeń z czasownika metamorfoomai (stąd metamorfoza) w 2b – są bardzo podobne znaczeniowo – por. Fil.2,7 o Chrystusie przybierającym morfe i schema człowieka;
aion – wiek, eon, przemijający czas ludzkiego świata, w l.mn. najczęściej w doksologiach – por. 1,25; 9,5; 11,36, 16,27; „wiek ten” – aion toutos obejmuje ogarnialny dla nas (por. 1Kor 1,20; 2,6-8; 3,18; 8,13) czas doczesny, tak jak go doświadczamy, współczesny nam „kształt rzeczy”, który nieustannie należy poddawać krytyce i badaniu – por. czasownik dokimadzein w 2c: badać, testować, udowadniać, demonstrować, interpretować, czy dzieje w nim wola Boga i dobro;
dativus od anakainosis – odnowienie w 2b można odczytywać instrumentalnie, jednak kontrastowy paralelizm z 2a wskazywałby na znaczenie jako docelowego morfe metamorfozy, por. 6,4 – „w nowości życia kroczyć będziemy” i 7,6 – „służymy w nowości Ducha”.
Iwona Slawik